Kaddafi rejiminin 2011'de devrilmesinin peşinden Libya'da tesis edilen geçiş hükümetine karşı bu senenin başında başlayan vuruş girişimleri, ülkeyi iç savaşa sürükledi.

Ülkedeki mücadele, Trablus'taki Milli Genel Kongre'nin (MGK) desteklediği 'Libya Şafağı' Koalisyonu ile Tobruk'daki Temsilciler Meclisi'nin geri çıktığı emekli General Halife Hafter'e bağlı 'Onur Operasyonu' Koalisyonu arasında, merkezi şehirler ve petrol bölgelerine hakimiyet meselesinde yaşanıyor.

Büyük şehirler Libya Şafağı'nın elinde

Libya Şafağı (Fecr) Koalisyonu'nda Genelkurmay Başkanlığı komutasındaki merkezi ordu güçlerinde, Kaddafi rejimine karşı başlayan devrimde öncü rol oynayan Trablus, Bingazi ve Misrata'daki irili ufaklı devrimci milis gruplar, Libya Müslüman Kardeşler Teşkilatı (İhvan) ve başka İslami oluşumlar yer alıyor. Fecr grubu, Libya'daki devrimi temsil ettiğini ve geçiş sürecinin güvenliğini sağladığını savunuyor.

Koalisyon, başkent Trablus şehir merkezine konuşlanan Zintan milislerini şiddetli çatışmalar sonrası şehirden çıkararak, Tripolitanya ismi verilen garp ve orta Libya'yı kontrolü altında tutmayı başardı. Fecr kuvvetleri halen başkent Trablus'un yanı dizi Misrata, Beni Velid, Sirte'yi tutum ediyor. Fecr Koalisyonu bununla beraber güneydeki Fizan sahasında Sebha, doğuda da Bingazi ve Ecdebiye benzeri kocaman kentleri yönetiyor.

Bölgedeki Ensaru'ş Şeria örgütü ise ülkenin kuzeybatısında yer piyasa Derne kentinde kontrolü elinde bulunduruyor. teşkilat Hafter güçlerinin saldırılarına karşı Fecr kuvvetlerine destek veriyor.

Bingazi abluka altında

'Onur Operasyonu' Koalisyonu'nda ise Hafter'e bağlı birlikler, Zintan milisleri, federalizm yanlıları, seküler liberaller ve Kaddafi yanlıları yer alıyor.

Emekli General Hafter'in, şubat ve mayıs ayındaki Zintan merkezli milis gruplarla başlattığı 'darbe girişimi', Trablus ve Misrata merkezli devrimci gruplarla müşterek devinim eden Trablus merkezi yönetimi sebebi ile engellendi. Hafter'in başkenti ele geçirememesinin peşinden Temmuz ayında ikinci büyükşehir bulunan Bingazi'ye yönelmiş fakat bu kentin de kontrolünü ele geçirememişti.

Hafter güçleri bunun üstüne siyasal merkezini Mısır sınırındaki Tobruk'a taşıdı. Batı'dan destek almaya çalışan Tobruk Hükümeti, Mısır'daki Abdülfettah es-Sisi yönetimi ve Suudi Arabistan'dan açık destek görüyor.

Ağustos ayında ise Sireneyka şekilde isimlendirilen Doğu Libya'nın özerkliğini dileyen federalizm yanlısı güçlerle işbirliğine giden Hafter, Bingazi'yi ele geçirmek için 15 Ekim'de yine saldırıya geçti.

Saldırılara karşı kenti koruyan Libya Şafağı'na bağlı Bingazi Devrimciler Şura Meclisi milisleri ile kenti kuşatan Hafter güçleri içinde çıkan şiddetli çatışmalarda hayatını kaybedenlerin sayısı 230'a yükseldi. Saldırıların başladığı günden bu güne kadar öldürülenler içinde 14 çocuk ve 9 bayan da yer alıyor.

Onur Operasyonu petrol yataklarını ele geçirdi

Batı devletleri nezdinde meşruiyet zemini arayan Onur Operasyonu, Bingazi ve Ecdebiye dışındaki Beyda, Tobruk, Brega ve Ras Lanuf kentlerini de içeren bütün Doğu Libya'yı elinde bulunduruyor. Hafter güçleri tıpkı sürede batıda Zaviye ve Zintan'ı yönetiyor.

Tobruk Hükümeti'nin Trablus bölümüne karşı en ciddi avantajı, ülkedeki petrol yataklarını ve rafinerilerini kontrolü altında tutuyor olması.

Güneye kabileler hakim

Söz konusu iç savaş, Libya'nın güneyinde otorite boşluğunun doğmasına ve kabilelerin özerk yönetimler oluşturmasına neden oldu.

Berberileri temsil eden Amazig Kabilesi kuzeybatıdaki Nefusa Dağları alanını ve Vazen kentini elinde bulundururken, güneybatıdaki Fizan bölgesini, Gadamis, Ubari ve Gat kentlerini Tuareg kabilesi yönetiyor. Libya'nın Çad ve Nijer sınırlarındaki silah kaçakçılığı ve sığınmacı ticaretini yöneten Tebu kabilesi ise ülkenin kuzeydoğusunu Murzuk ve Kufra kentleriyle beraber hakimiyeti altında tutuyor. Tuaregler ve Tebular içinde Ubari kenti kırsalında süre vakit şiddetli çatışmalar çıkıyor. Her iki alanda de varlıklı yeraltı suyu, doğalgaz ve petrol yatakları bulunuyor.