Güneydoğu Anadolu’nun en fazla ihracat gerçekleştiren sektörü hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri alanında bölgenin 7 aylık ihracatı 1,9 milyar dolar oldu. 7 aylık dönemde Güneydoğu’nun ayçiçek yağı ihracatı 294 milyon dolara ulaştı.
Bölgeden gerçekleşen toplam hububat ihracatı 2,5 milyon tonu geçti. Bölgedeki firmalar toplamda 586 bin ton makarna, 247 bin ton ayçiçek yağı ihraç etti. Bu verilere göre; değer bazında Türkiye’nin toplam makarna ihracatının yüzde 62,9’u, ayçiçek yağı ihracatının ise yüzde 55,7’si Güneydoğu Anadolu bölgesinden yapıldı. 7 aylık dönemde Güneydoğu’nun ayçiçek yağı ihracatı 294 milyon dolara ulaştı. Bitkisel yağ ihracatında Cibuti, Irak ve ABD ilk üç sırada yer aldı.
“Ayçiçeği tohumu tarife kontenjanı, rafine yağ üreticilerini kapsamalı”
Cumhurbaşkanı Kararıyla 1 Ocak-30 Nisan 2025 tarihleri arasında düşük gümrük vergisiyle ayçiçeği tohumu ithalatı için tarife kontenjanı açılmasını değerlendiren Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu, “Temmuz itibarıyla Çukurova’da başlayan ayçiçek hasadı, Marmara’da devam ediyor ve buradan gelen veriler bu yıl aşırı sıcakların rekolteyi etkilediğini gösteriyor. Bu süreçte ürün arz güvenliğini sağlamak ve fiyatlama davranışlarını olumlu etkilemek üzere, Cumhurbaşkanlığı kararı ile ithalat konusunda önemli bir adım atıldı. Resmi Gazete’de yayınlanan kararla gelecek yıl 1 milyon ton yağlık ayçiçeği ithalatı yapılabilmesi için tarife kontenjanı açıldı. Ham yağ üretimini desteklemeye yönelik bu düzenlemenin rafinasyon işlemiyle yemeklik yağ üreterek son tüketiciye hizmet eden işletmelere doğru genişletilmesini arzu ediyoruz. Çünkü tarife kontenjanının sadece ayçiçek tohumu kullanan firmalara tahsis edilmesinin, sektör genelinde bir asimetri ve haksız rekabet doğuracağını düşünüyoruz. Rafinasyon yapan firmalara doğru genişleme olmadığı bir durumda, ham ayçiçeği yağı fiyatlamasının serbest piyasa şartlarına sağlıklı bir şekilde oluşmama riski var” dedi.
“Ayçiçek yağı imalatı Gaziantep bölgesinde önemli bir istihdam alanı”
Ayçiçek yağı imalatının Güneydoğu Anadolu’da bölgesel ekonomi için büyük bir ticari önem taşıdığına dikkat çeken Kadooğlu, “Bölgeden yılda 500 milyon dolara yakın ayçiçek yağı ihracatı yapıyoruz. Firmalarımızın tanıtım gücüne bağlı olarak siparişler artıyor ve yüksek talebe bağlı olarak ayçiçek yağı ihracatımız 7 aylık dönemde miktar bazında yüzde 15 kadar daha artmış görünüyor. Tarife kontenjanına ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararı’na göre yağlık ayçiçeği ithalatında gümrük vergisi yüzde 8, ham yağ ithalatında ise gümrük vergisi yüzde 20 olarak uygulanacak. Bu farktan, düzenlemede tohum ithalatının önceliklendirildiğini görüyoruz. Fakat; ham ayçiçeği yağını hammadde olarak temin eden ve rafinasyon işlemini yapan yemeklik yağ üreten firmalarımızın da göz ardı edilemeyecek derecede yüksek üretim kapasiteleri var. Bu tesisler özellikle Gaziantep bölgesinde önemli bir insan kaynağı için istihdam alanı oluşturuyor. Buna ek olarak, uluslararası ticari bağlantılarımız geliştikçe bölgedeki markalarımız yurt dışında daha fazla bilinen ve talep gören bir hale geliyor” diye konuştu.