Yıl sonuna yaklaşırken serbest piyasadaki fındık fiyatları hakkında değerlendirmelerde bulunan Giresun’un tarihi fındık pazarı esnaflarından Mustafa Kankaya, üreticilerin 2024 yılına ilişkin beklentilerinin karşılanmadığını belirtti. Kankaya, yeni yılda da fiyatların sabit kalabileceğini öngördüklerini ifade etti.
Kankaya, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından açıklanan 2024-2025 sezonu fındık fiyatlarının Giresun kalite için 132 TL olduğunu hatırlatan Kankaya, serbest piyasada ise fındık fiyatlarının 123 TL seviyelerinde olup, geçen yıl olduğu gibi fiyatların hızla yükseleceği beklentisi içine girdiklerini ancak bu beklentinin gerçekleşmediğini vurguladı. TMO’nun elinde yaklaşık 90 bin ton civarında bir stok fındık bulunduğunu ve bu fındığın üçüncü seneye girdiğini belirten Kankaya, bu stokların kısa süre içinde piyasaya arz edilebileceğini söyledi.
Kankaya, “Geçen yıl TMO fiyatını açıkladıktan sonra serbest piyasa TMO’nun yaklaşık 5 ila 10 lira gerisindeydi üretici malını TMO’ya götürdü ve serbest piyasanın üzerinde fiyatlara sattı. Bu da piyasadaki arzın fazlasının TMO’nun eline geçmesine sebep oldu. TMO arz fazlasını müdahale alımlarıyla yapınca serbest piyasada da fındık fiyatı yükseldi ve TMO’nun fiyatının üzerinde işlem görmeye başladı. Üreticimizde aynı beklenti bu sene yine oluştu lakin fındığını bu sefer TMO’ya götürmedi. Çünkü geçen yıl TMO’ya verdikten sonra serbest piyasada fiyatlar TMO fiyatının üzerine çıkmıştı. Bu yıl aynı beklenti ile beraber fındığını TMO’ya vermeyen üretici fındığını emanet olarak getirdi. Bu da fındığın fiyatlarının artmamasındaki en büyük sebeplerden bir tanesidir. Emanet fındıkla Avrupa teslimatını tamamlaması anlamına gelir. İhtiyacını emanet fındıkla karşılayan sanayici fındığa daha para verir mi veya Avrupa daha bunu talep eder miyim? Ama üreticimiz maalesef emanete fındık bırakmaktan vazgeçmiyor” dedi.

"Lisanslı depoculuk etkinliği artırılmalı"
Giresun Ticaret Borsası Meclis Üyesi de olan Kankaya, üreticilerin emanete fındık verme alışkanlığının önüne geçilmesi gerektiğini vurguladı. Kankaya, “Türkiye’de lisanslı depo ve spot borsa sistemi Giresun Ticaret Borsası’nda kuruldu ancak amacına uygun çalışamamaktadır. Lisanslı depolar üreticilere doğru bir şekilde tanıtılmadı ve serbest piyasadaki alıcılar üreticilere nakliye maliyeti yüklemeden doğrudan harmandan fındık alması, lisanslı depoların etkinliğini azaltmaktadır. Üreticilerin lisanslı depo ve spot borsa sisteminden daha fazla faydalanabilmesi için çeşitli düzenlemelerin yapılması gerekmektedir” şeklinde konuştu.

"Üreticinin elindeki fındık emanette bekliyor"
Piyasaya inen rekoltenin yalnızca yüzde 50’sinin ticarete girdiğine dikkat çekerek, geri kalan fındığın büyük bir kısmının emanete bırakıldığını söyleyen Kankaya, “Tahminlerimize göre üreticinin elinde bugün sadece yüzde 25 civarında fındık kaldı, geri kalan ise sanayici ve manavlarda emanet olarak beklemektedir. Bu durum piyasada fiyat artışını engellemekte ve üreticinin uzun vadede zarar görmesine yol açmaktadır. Çünkü elinde emanet fındıkla ihtiyacını karşılayan Avrupalı sanayiciler fındık talep etmeyeceği için fiyatların yükselmesini bekleyemeyiz. Dolaysıyla fındık piyasasında önümüzdeki dönemde fiyatların sabit kalacağı öngörülüyor” ifadelerini kullandı.