MALATYA GÜNCEL - Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, üreticilerin, Kayısı ürününde geçtiğimiz bazı yıllarda meydana gelen olumsuz iklim faktörlerine 2013 yılı üretim sezonunda hazırlıksız yakalanmamaları ve ürünlerini ekonomik anlamda teminat altına almaları amacıyla bilgilendirme yapıldı.

Sert çekirdekli meyve türlerinden kayısı ilimiz üretiminin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. İlimizin toplam arazisi 425.450 Hektar olup bunun yaklaşık 70.000 Hektarı kayısı bahçesidir. Türkiye kuru kayısı üretiminin % 90’ ı dünya kayısı üretiminin % 70’ i Malatya da yapılmaktadır. Kuru kayısı ihracatından sağlanan yıllık toplam gelir 350 Milyon doları bulmuş olup yaklaşık 40 bin aile geçimini kayısıdan sağlamaktadır.

İç ve geçit bölgelerini de içine alan ılıman iklim kuşağında özellikle ilkbahar dönemi soğuk zararı riski bulunmakta olup kayısının diğer türlere göre daha erken çiçeklenmesi bu riski artırmaktadır. Sıcaklık düşüşüyle meydana gelen zarar; üşüme ve don zararı olarak iki şekilde görülür. Üşüme zararı, suyun donma noktası (0 °C) civarındaki sıcaklık derecelerinde, don zararı ise suyun donma noktasının altındaki sıcaklık derecelerinde ortaya çıkan bir zarardır. Sıcaklık düşüşünün sert çekirdekli meyve türlerinin hangi gelişim aşamasında meydana geldiği hasar şiddeti ile yakından ilişkilidir.  Kayısı yarım saat ve daha az süre -3,9°C kalırsa tomurcukları, -2,2 °C kalırsa açmış çiçekleri -0,6 °C kalırsa küçük meyveleri zarar görür. 

Havanın ilkbaharda ısınmasıyla farklılaşmasını gerçekleştiren çiçek tomurcukları doku içerisinde karbonhidrat birikimi azalıp su içeriği arttıkça dona karşı çiçeklerin hassasiyet artmaktadır. İlkbahar geç donları genel olarak çiçeklenmenin değişik aşamalarında bir tehlike olarak kendini göstermektedir. Çiçeklenme dönemini takiben küçük meyve dönemi de ılıman iklim kuşağı için riskli dönemlerdendir.

Kayısıda ilkbahar don zararının meydana gelmesini etkileyen faktörler çeşitlidir. Sıcaklık derecesi ve süresi, düşük sıcaklığın oluşum şekli, bitkinin içerisinde bulunduğu gelişim dönemi, bitkinin sağlığı, beslenme düzeyi ve kuvveti, yetiştiricilik yapılan bölgenin topografyası, çeşit ve anacın dayanımı, bir önceki yılın verimi gibi faktörler hasar şiddetini etkilemektedir.

Özellikle iklimin şubat ayında ılıman gitmesi, çiçeklerin don zararına karşı hassasiyetini artırdığından bu yıl kayısı yetiştiriciliğindeki ilkbahar donları riskinin fazla olacağını göstermektedir.

Son yıllarda devlet destekli tarım sigortaları sistemlerinin gelişmesi ile don zararının oluşturduğu verim ve kalite kayıpları finansal anlamda giderilebilmektedir. Bu sistemde tahmini verim dona karşı sigorta ettirilmekte ve risk gerçekleştiğinde sigorta hasarı kuralları gereğince karşılamaktadır.

İlimiz için oldukça önemli olan kayısı yetiştiriciliğindeki İlkbahar geç donlarına karşı 2012 yılından itibaren çiçeklenme döneminin de içine alınması çiftçilerimizin olası afetlerde risk paylaşımı adına önem arz etmektedir. Çiçeklenme döneminin pirim desteğinin 2/3 ü devlet tarafından ödenmesi ise çiftçilerimizin poliçe maliyetini azaltmaktadır.

İlimizde kayısı için ova ve sahil bölgelerinde 26-28 Şubat tarihleri poliçe kabul günleri sonu olarak belirlenmiş durumdadır. Bu nedenle çiftçilerimizin poliçe kabul süresi bitmeden sigorta yaptırmaları önem arz etmektedir.